kiejstut-bereznicki-martwa-natura-z-muszla

Obraz, który warto mieć… Kiejstut Bereźnicki, Martwa natura z muszlą

Kiejstut Bereźnicki | Martwa natura z muszlą, 1971 r. | olej/płótno

„Bereźnickiego uważa się za realistę i porównuje często z XVII-wiecznymi mistrzami holenderskimi. Jego martwe natury, jego sceny z bawiącymi się dziećmi pogrążone są w przyćmionej i jak gdyby dusznej atmosferze wnętrz mieszkalnych. Artysta posługuje się precyzyjną techniką malarską, wyraźnie określa malowane przez siebie przedmioty i postacie, bezbłędnie ustala ich relacje przestrzenne. Pokora do przedstawionego świata jest tylko pozorna – to nie ów świat dyktuje swoje prawa malarzowi, ale odwrotnie, malarz jemu. Same przedmioty, dzięki sztuczności ich nagromadzenia ulegają specyficznej fetyszyzacji i nabierają nieoczekiwanych znaczeń… Co więcej zaś, spowite są trudną do określenia atmosferą dziwności i poezji, na którą artysta transponuje swoje najbardziej subiektywne doznania….” Jerzy Zanoziński

Przedmioty te w istocie mają swoje znaczenie i są cytatami symboli malarskich stosowanych w barokowych obrazach, które oglądającym miały uzmysłowić przemijanie i marność ludzkiego życia oraz działania. Przedstawiona tutaj czaszka jest najoczywistszym symbolem przemijania ludzkiej egzystencji. Lustro – świat, życie, przeznaczenie, przyjaźń i miłość, refleksję i kontemplację oraz wiedzę. Karty do gry symbolizują uzależnienie od hazardu. Rakiety tenisowe – utratę wolnego czasu, ale jednocześnie zyskanie nowego przyjaciela. Lampa olejna – gasnące światło; sznur pereł – próżność, czerwone wstęgi – strach przed nieszczęściem; martwe ptaki – ulatujące życie, sen lub śmierć. Karafki i kielichy – nałóg alkoholowy, dychotomię pustego i pełnego oraz łamliwość szkła, jako koniec ludzkiego szczęścia. Liczne białe chorągiewki, leżące i wiszące, symbolizujące zwycięstwo, czystość i życiodajną wodę.

Głównym motywem tego płótna jest jednak muszla, która jest symbolem oceanu i energii wody, żywiołu, który reprezentuje emocje, kobiecość i nieskończoność. Muszla jest uznawana za symbol szczęścia, atrybut piękna, płodności i odrodzenia. Tematem tej pracy jest dramat ludzkiej egzystencji, jednak przedstawiony bez patosu i histerii, niemal ze stoickim spokojem.

Do tego spokoju właśnie nawiązywał Paweł Huelle: „Patrząc na obrazy Bereźnickiego widzę w nich zaproszenie do medytacji. Ich rytm, ich wewnętrzna cisza, wreszcie nieustanne pogłębianie kilku zaledwie, ale niesłychanie ważnych motywów egzystencji, są jak powrót do źródeł”.

Prace Bereźnickiego znajdują się w zbiorach czołowych muzeów, m.in.: Muzeum Narodowego w Warszawie, Poznaniu, Gdańsku, Wrocławiu, Krakowie, Narodowej Galerii Sztuki „Zachęta” w Warszawie, Muzeum Okręgowym w Toruniu, Państwowej Galerii Sztuki w Sopocie, Muzeum im. ks. dr. Władysława Łęgi w Grudziądzu, Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris, Städtische Kunstgalerie w Bochum, Muzej na Sovremena Umetnost w Skopje, muzeach w Bordeaux, Sofii oraz w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą (Brazylia, Francja, Niemcy, Szwajcaria, Szwecja).

Prezentowany obraz znajduje się w kolekcji Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku.