Edvard Munch – „Krzyk”, 1893, olej, tempera i pastele na kartonie, 91 x 73,5 cm
👉 Dzieło to jest ikoną, którą wielu z nas prawdopodobnie udałoby się skopiować. Jednak psychologiczna złożoność niespokojnego umysłu, który ją stworzył, jest niepowtarzalna. „Krzyk” został namalowany trzy lata po nieoczekiwanej śmierci ojca Muncha, a jego język wizualny jest celowo naiwny. Wytłumaczył, w jaki sposób powstają jego obrazy: „Nie maluję tego, co widzę, lecz to, co widziałem”.
🌟 Edvard Munch (1863 – 1944) namalował „Krzyk”, aby wyrazić swoje wewnętrzne lęki. Jego ponure dzieciństwo w Oslo, gdzie dorastał w domu pełnym chorób, melancholii i religijnej żarliwości, sprawiło, że wyrósł na człowieka o negatywnym podejściu do życia.
🌟 Znajdująca się na pierwszym planie tego płótna pozbawiona szczegółów postać z głową przypominającą czaszkę, otwartymi oczyma i ustami w krzyku przerażenia, objawiła mu się, kiedy pewnego wieczoru spacerował podczas zachodu słońca z dwoma przyjaciółmi. Opisał ten moment w swoim pamiętniku: „Pewnego wieczoru szedłem ulicą, zmęczony i chory, z dwoma przyjaciółmi. Miasto i fiord były za nami. Słonce zachodziło, a chmury stały się krwawoczerwone. Stałem tam, trzęsąc się ze strachu i poczułem głośny, niekończący się krzyk, przeszywający naturę”. Faliste i ukośne linie wody i nieba intensyfikują niepokojące wrażenie, pochłaniając niemal krzyczącą postać. Wrzask wydaje się nie mieć żadnego wpływu na mężczyzn widocznych z tyłu, co sugeruje, że cierpienie istnieje jedynie w umyśle głównej postaci.
🌟 Munch stworzył dwa obrazy olejne, dwa pastele i liczne grafiki tej wizji. Dzieło wyraża osobiste cierpienie Muncha i wpłynęło łagodząco na napady depresji i sporadyczne ataki paniki, jakich doświadczał przez całe swoje życie.
🌟 Niespokojny innowator Munch, którego prace przenikały osobiste cierpienia, uważał, że artysta powinien rejestrować zapamiętane sceny i uczucia, zamiast produkować obiektywne przedstawienia. Wiele jego prac miało wymiar autobiograficzny, przepełnione były symbolami i poruszały takie tematy jak przygnębienie, strach i śmierć.
🙌 Obraz Edvarda Muncha – „Krzyk” znajduje się w National Gallery w Oslo w Norwegii.
Więcej na temat tego i innych obrazów można poczytać w książce Susie Hodge „Przewodnik po sztuce współczesnej”.