Jean Dubuffet – „Dandys”, 1948, olej na płótnie, 92 x 73 cm
👉 Dubuffet nie tylko był zachwycony sztuką dzieci – był również zdeterminowany, by malować tak jak one, bezpretensjonalnymi liniami i plamami wolnymi od intelektualnych i akademickich treści. Wierzył, że spontaniczna i dziecięca sztuka jest bardziej szczera, wyraża prawdziwe emocje i wizje lepiej niż konwencjonalna, warsztatowo doskonała. Dubuffet byłby zachwycony, gdyby odbiorcy uznali, że to pięciolatek stworzył Dandysa – dokładnie o to mu chodziło.
🌟 Choć studiował w młodości sztukę, Jean Dubuffet (1901-1985) dość szybko porzucił twórczość, powrócił do niej dopiero w 1942 roku, kiedy zaczął kolekcjonować to, co nazywał sztuką surową, art brut – dzieła stworzone przez dzieci lub osoby niewyszkolone w tradycyjnych technikach artystycznych.
🌟 W 1945 roku Dubuffet zaczął odwiedzać szpitale psychiatryczne i zbierać twórczość ich pacjentów. W 1948, kiedy namalował ten portret, był już znany z dyskredytowania tradycyjnych artystycznych wartości i warsztatu oraz upodobania do prostego i naiwnego stylu dzieci, amatorów i szaleńców. Wierzył, że wyrażał on w przenikliwy sposób sens, nie bałamucąc go. Promował również antysztukę, zapoczątkowaną przez dadaistów podczas I wojny światowej, kiedy to próbowali podważyć tradycyjną koncepcję sztuki.
🌟 Twarz postaci, malowana techniką impasto (grubą, wypukłą warstwą), z zaciętym, dziecięcym wigorem ujawnia buntowniczość i zgryźliwe poczucie humoru. Według Dubuffeta surowość wizerunku i prymitywny rysunek sprawiały, że obraz stawał się bardziej przystępny niż jakiekolwiek analityczne, technicznie doskonałe dzieło. Choć powojenni artyści podzielali wiele z idei Dubuffeta, żaden nie był jak on zafascynowany prawdami, które można ukazać za pomocą prymitywnej sztuki.
🌟 Dubuffet nazywał swój antyestetyczny, naiwny styl sztuką surową (art brut), którą często określa się mianem sztuki marginesu. Wierzył, że można uwolnić twórczość od ograniczających ją konwencji. Idea ta była natchnieniem dla wielu kolejnych artystów, m. in. Juliana Schnabela i Georga Baselitza.
🙌 Obraz Jeana Dubuffet „Dandys” znajduje się w kolekcji prywatnej. Foto ze zbiorów bridgeman images.
Więcej na temat tego i innych obrazów można poczytać w książce Susie Hodge „Przewodnik po sztuce współczesnej”.