Obecnie w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie trwa wystawa prac Marii Prymaczenko, jednej z najważniejszych ukraińskich artystek XX wieku, której twórczość zaliczana jest do sztuki ludowej.
Jej twórczość jest znakomitym przykładem tego, jak sztuka ludowa przekracza ramy folkloru i staje się elementem dziedzictwa narodowego. Jej podobizna pojawiła się na monetach i znaczkach pocztowych w Ukrainie.
Prymaczenko swoją edukację artystyczną rozpoczęła od przyswojenia charakterystycznych dla Polesia, gdzie się urodziła, wzorów haftów, wyszywanek i sposobów ozdabiania jaj wielkanocnych. Na przełomie lat 20 i 30. XX w. działała w lokalnej kooperatywie hafciarskiej, gdzie zauważono jej zdolności artystyczne. Została zaproszona do pracy w Centralnej Pracowni Eksperymentalnej działającej przy Narodowym Muzeum Sztuki Ukraińskiej w Kijowie. Prace jej były prezentowane na wystawie światowej w Paryżu w 1937 roku. Jednak na czas II wojny światowej artystka zawiesiła swoją działalność i dopiero na przełomie lat 50 i 60. wróciła do malarstwa. Po katastrofie atomowej w Czarnobylu w 1986 r. stworzyła imponujący cykl obrazów. Wtedy właśnie powstała znakomita większość prac zaliczanych do klasycznego okresu twórczości artystki.
Wiele z tych prac można oglądać na warszawskiej wystawie, wśród których przedstawione są perypetie uczłowieczonych stworzeń takich jak fantazyjne, a niekiedy groźne bestie, jak i zwierzęta domowe oraz dzikie, których istnienie na różne sposoby przeplata się z życiem człowieka. Scenerią tej koegzystencji często są okolice, w których mieszkała i pracowała artystka: lokalna rzeka, pola uprawne, fauna i flora. Materią zaś bywają sprawy błahe, jak zabawa, codzienne, jak związki i zaślubiny czy egzystencjalne, związane z chęcią życia, płodnością, ale też zagrożeniem.
Świat według Prymaczenko ze swoimi problemami, aspektami i zagadnieniami życia codziennego, krajobraz wiejskiej rzeczywistości został przedstawiony w nie do końca poważny sposób. To jej mityczny świat, czarodziejski ogród, gdzie każdy znajdzie coś dla siebie, odczyta swoje emocje, chętnie zarazi się jej poczuciem humoru. Tytuły jej prac to często kilkuzdaniowe wiersze, które w dobitny sposób charakteryzują postać na obrazie.
Warto odwiedzić tę wystawę, by na kilka chwil przenieść się do innego świata, pełnego kolorów, znaczeń i zamierzeń. Odnaleźć sobie bliskie tematy i relacje, zabawić się jak dziecko w tworzenie własnego (czarodziejskiego) ogrodu – mamy na to pełne pozwolenie, z czego z wielką chęcią sama skorzystałam – budując na wielkiej ścianie swoje wizje magicznego świata.
Zachęcam do obejrzenia tej cudownej wystawy, która potrwa do 30 czerwca 2024 roku.